Leki, a prowadzenie samochodu. Czy możemy to ignorować?
Prowadzenie samochodu wymaga pełnej koncentracji, sprawnego refleksu oraz umiejętności oceny sytuacji na drodze. Choć wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że prowadzenie pod wpływem alkoholu lub narkotyków jest niebezpieczne i karalne, nie każdy wie, że niektóre leki mogą mieć podobny wpływ na nasze zdolności psychomotoryczne. Zobaczmy jakie grupy leków mogą znacząco wpływać na kierowców.
Jak leki mogą wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów?
Niektóre leki, zarówno te na receptę, jak i dostępne bez recepty, mogą negatywnie oddziaływać na układ nerwowy, zaburzając zdolności niezbędne do bezpiecznego prowadzenia samochodu. Główne niepożądane reakcje to:
• osłabienie koncentracji,
• spowolniony czas reakcji,
• zmniejszenie zdolności oceny sytuacji na drodze.
Lekarze oraz producenci leków są zobowiązani informować pacjentów o ewentualnych skutkach ubocznych, które mogą wpływać na prowadzenie pojazdów. W przypadku wątpliwości warto zapytać lekarza o to, czy przepisane leki mogą mieć negatywny efekt. Najłatwiejszym sposobem jednak, jest sprawdzenie ulotki, która jest dołączona do każdego leku.
Prawne konsekwencje prowadzenia pojazdu pod wpływem leków
Polskie prawo przewiduje odpowiedzialność karną dla kierowców, którzy prowadzą pojazdy pod wpływem substancji odurzających. Zgodnie z art. 87 § 1 Kodeksu wykroczeń, kara aresztu lub grzywny nie mniejszej niż 2500 zł grozi osobie prowadzącej pojazd pod wpływem alkoholu lub innej substancji działającej podobnie, co obejmuje również niektóre leki. W przypadku stwierdzenia takiego wykroczenia, sąd może także orzec zakaz prowadzenia pojazdów.
W przypadku poważniejszych sytuacji, prowadzenie pojazdu pod wpływem środków odurzających może zostać zakwalifikowane jako przestępstwo, co grozi grzywną, karą ograniczenia wolności, a nawet pozbawienia wolności do 2 lat (art. 178a § 1 Kodeksu karnego). Ważnym rozróżnieniem w prawie jest stan „po użyciu” oraz „pod wpływem” środka odurzającego. Aby pociągnąć kierowcę do odpowiedzialności karnej, konieczne jest wykazanie nie tylko obecności środka w organizmie, ale również jego wpływu na zachowanie kierowcy.
Jakie leki mogą negatywnie wpłynąć na zdolność prowadzenia pojazdów?
- Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne – zwykłe leki przeciwbólowe, takie jak paracetamol czy ibuprofen, zazwyczaj nie stanowią zagrożenia, o ile są stosowane zgodnie z zaleceniami. Jednak leki zawierające opioidowe składniki (np. tramadol, kodeina) mogą znacznie osłabiać koncentrację, refleks i zdolność oceny sytuacji na drodze.
- Leki uspokajające, nasenne oraz przeciwlękowe – leki z tej grupy, zwłaszcza te zawierające barbiturany i benzodiazepiny, działają uspokajająco, mogą wywoływać senność oraz zaburzenia koordynacji. Prowadzenie samochodu po ich zażyciu jest wysoce niebezpieczne.
- Leki na napięcie mięśni – niektóre leki rozluźniające mięśnie mogą powodować dystonię, czyli niekontrolowane skurcze mięśni, co bezpośrednio wpływa na zdolność do prowadzenia pojazdu.
- Leki przeciwdepresyjne – Pacjenci przyjmujący leki przeciwdepresyjne powinni skonsultować z lekarzem możliwość prowadzenia pojazdów, gdyż niektóre substancje w nich zawarte mogą wpływać na zdolności psychomotoryczne.
- Leki znieczulające -Środki znieczulające, stosowane np. podczas wizyt u dentysty, również mogą obniżać sprawność psychofizyczną, dlatego warto upewnić się, czy po zabiegu można bezpiecznie prowadzić pojazd.
Odpowiedzialność karna za spowodowanie wypadku po zażyciu leków
W przypadku spowodowania wypadku drogowego pod wpływem leków działających odurzająco, kierowca może ponieść zaostrzoną odpowiedzialność karną. Art. 178 Kodeksu karnego przewiduje zwiększenie dolnej granicy kary o połowę, jeśli sprawca był pod wpływem środków odurzających lub zbiegł z miejsca wypadku. Oznacza to, że osoba, która powoduje wypadek będąc pod wpływem leków wpływających na układ nerwowy, może spodziewać się surowszych konsekwencji.
Podsumowanie: jak zadbać o bezpieczeństwo?
Bezpieczeństwo na drodze zależy od pełnej sprawności psychofizycznej kierowcy. Jeśli przyjmujesz jakiekolwiek leki, zawsze zapytaj lekarza o ich potencjalny wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów. Nigdy nie ignoruj informacji zawartych w ulotkach, ponieważ nie wiesz jak dany lek wpłynie na Twój organizm. W sytuacjach wątpliwych lepiej odłożyć podróż lub skorzystać z innego środka transportu. Pamiętajmy, że odpowiedzialne podejście do własnego zdrowia i bezpieczeństwa innych uczestników ruchu drogowego, to podstawa bezpiecznego poruszania się po drogach.
